ابری فشرده از هیدروژن که می‌چرخد

نتایج این پژوهش که امروز در ژورنال Science Advances منتشر شده، ابری فشرده از هیدروژن با نام «AC G185.0–11.5» را توصیف می‌کند که درون ابری بزرگ‌تر و سریع به نام «AC-I» قرار دارد. این ساختار عجیب با استفاده از تلسکوپ رادیویی غول‌پیکر «FAST» در چین و توسط تیمی بین‌المللی شناسایی شده است. درحالی‌که بیشتر ابرهای پرسرعت صرفاً توده‌هایی بی‌ساختار از گازند، این ابر جدید تفاوتی آشکار دارد و می‌چرخد.

براساس گزارش گیزمودو، مشاهدات فوق‌العاده حساس تلسکوپ FAST، الگوی چرخشی مشخصی را درون این ابر نشان می‌دهد؛ گازهای آن به شکلی دیسک‌مانند سازمان یافته‌اند، ساختاری که معمولاً در کهکشان‌های کوتوله دیده می‌شود اما نکته‌ عجیبی وجود دارد: هیچ اثری از ستاره‌ها در این ابر دیده نمی‌شود و حتی گاز مولکولی، ماده اصلی شکل‌گیری ستاره‌ها، نیز در آن وجود ندارد؛ به‌عبارتی، AC G185.0–11.5 فقط از گاز هیدروژن تشکیل شده است که در فضا می‌چرخد، بی‌آنکه چیزی درونش بدرخشد: یعنی کهکشان تاریک.

کهکشان تاریک در فاصله ۲۷۸ هزار سال نوری

با استفاده از معادلات حرکت کهکشانی و ابزاری کیهانی به‌ نام رابطه‌ «تولی-فیشر»، پژوهشگران فاصله این ابر از زمین را حدود ۲۷۸ هزار سال نوری تخمین زده‌اند؛ یعنی ساختار تاریک در همسایگی کهکشان ما جای دارد. جرم این ابر هم چیزی بین ۳۰ تا ۵۰۰ میلیون جرم خورشیدی برآورد شده که زیاد نیست اما به‌ اندازه‌ای است که بتوان آن را کهکشان به‌ حساب آورد.

اما آنچه به AC G185.0–11.5 عنوان جذاب «کهکشان تاریک» را می‌دهد، محتوای ماده تاریک آن است. پژوهشگران معتقدند این ابر را هاله‌ای بزرگ از ماده تاریک کنار هم نگه داشته است و این ویژگی آن را به یکی از بهترین نامزدهای کهکشان تاریک تبدیل می‌کند؛ نوعی کهکشان نظری که عمدتاً از ماده تاریک تشکیل شده و هیچ ستاره قابل مشاهده‌ای ندارد.

سرنخی برای پیداکردن کهکشان‌های کوتوله

البته این نخستین‌ بار نیست که دانشمندان به برخی از ابرهای پرسرعت به‌ چشم کهکشان‌هایی پنهان نگاه می‌کنند. اما بیشتر نامزدهای قبلی فاقد چرخش آشکار بوده‌اند یا تشخیص آنها از هاله کهکشان راه شیری بسیار دشوار بوده است. به‌ نظر می‌رسد AC G185.0–11.5 واقعی باشد و شاید قوی‌ترین شواهدی که تاکنون برای وجود کهکشان کاملاً تاریک در اختیار داشته‌ایم.

درصورت تأیید نهایی، این کشف تاریک می‌تواند تصور ما را از فرایند شکل‌گیری کهکشان‌ها تغییر دهد. این ابر سرنخی وسوسه‌برانگیز است درباره اینکه کهکشان‌های کوتوله «گمشده» واقعاً کجا هستند.

• نویسنده : یزدفردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا